Ο γρήγορος ρυθμός της ψηφιοποίησης στην κοινωνία απαιτεί από τους εκπαιδευτικούς επαγγελματικής εκπαίδευσης να παραμείνουν σε εγρήγορση και να προσαρμοστούν, διασφαλίζοντας ότι είναι εξοπλισμένοι για να χειρίζονται συνεχείς αλλαγές τόσο στις πρακτικές στο χώρο εργασίας όσο και στις εκπαιδευτικές μεθόδους. Σε ένα πρόσφατο εργαστήριο «Ψηφιακός Μετασχηματισμός της ΕΕΚ», η διαφορά μεταξύ του γρήγορου ρυθμού της τεχνολογικής ανάπτυξης στη βιομηχανία και του βραδύτερου ρυθμού εξέλιξης στον κόσμο της εκπαίδευσης και της κατάρτισης αναγνωρίστηκε ως ουσιαστικό εμπόδιο από τους ειδικούς (Herrero et al, 2024). . Κατά συνέπεια, οι εκπαιδευτικοί επαγγελματικής εκπαίδευσης πρέπει να έχουν πλήρη επίγνωση αυτών των αλλαγών και να διαθέτουν τις απαραίτητες δεξιότητες για να τις αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά (Harteis, 2017).
Τα τελευταία χρόνια, η ενσωμάτωση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στην εκπαίδευση έχει προσφέρει στους εκπαιδευτικούς σημαντικά οφέλη, όπως βελτιωμένα κίνητρα για τους μαθητές, βελτιωμένη διατήρηση γνώσεων και μεγαλύτερη προσοχή σε διαφορετικές μαθησιακές ανάγκες. Αυτή η αλλαγή έχει καταστήσει την κατάκτηση των ψηφιακών δεξιοτήτων από τους εκπαιδευτικούς μια πιεστική πρόκληση σε όλη την εκπαιδευτική κοινότητα. Οι εκπαιδευτικοί διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο σε αυτόν τον μετασχηματισμό, καθώς είναι επιφορτισμένοι με την εφαρμογή νέων πρακτικών που βασίζονται στις ΤΠΕ που υπερβαίνουν την απλή μετάδοση πληροφοριών. Αντίθετα, πρέπει να υιοθετήσουν ρόλους ως συμβούλων και διευκολυντών, καθοδηγώντας τους μαθητές στη μαθησιακή διαδικασία, ενώ παράλληλα υπηρετούν ως δάσκαλοι, συντονιστές και σύμβουλοι. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό στην επαγγελματική εκπαίδευση, όπου είναι απαραίτητο να μεταδοθεί στους μελλοντικούς επαγγελματίες η σημασία του ψηφιακού μετασχηματισμού για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της σύγχρονης αγοράς εργασίας. (Sánchez-Prieto et al., 2021.)
Οι εκπαιδευτικοί επαγγελματικής εκπαίδευσης αντιμετωπίζουν τη διπλή πρόκληση της απόκτησης ψηφιακών δεξιοτήτων τόσο σε παιδαγωγικό όσο και σε οργανωτικό πλαίσιο, ενώ ταυτόχρονα συμβαδίζουν με τις τάσεις ψηφιοποίησης στα συγκεκριμένα επαγγελματικά τους πεδία. Αυτό απαιτεί από τους εκπαιδευτικούς να είναι προορατικοί στη συνεργασία με συνεργάτες στο χώρο εργασίας, διασφαλίζοντας ότι είναι εξοικειωμένοι με τις εξελισσόμενες πρακτικές εργασίας. Επιπλέον, αυτός ο μετασχηματισμός απαιτεί συχνά οι εκπαιδευτικοί να εγκαταλείψουν τις δεξιότητες που είχαν μάθει στο παρελθόν και να αγκαλιάσουν νέες γνώσεις και ικανότητες, οι οποίες μπορεί να είναι μια συνειδητή και προκλητική διαδικασία. (Alanko-Turunen, Heinilä, & Vainio, 2024.)
Παρά τον κρίσιμο ρόλο που διαδραματίζουν οι εκπαιδευτικοί στον ψηφιακό μετασχηματισμό των σχολείων, θεσμικοί παράγοντες επηρεάζουν επίσης σημαντικά την επιτυχία αυτής της μετάβασης. Είναι ζωτικής σημασίας να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες εντός των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων για την πλήρη αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων της τεχνολογίας και την υποστήριξη των εκπαιδευτικών στην ανάπτυξη των ψηφιακών τους ικανοτήτων. Αυτή η θεσμική υποστήριξη είναι το κλειδί για να διασφαλιστεί ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός στα σχολεία δεν θα εφαρμοστεί απλώς αλλά και θα διατηρηθεί αποτελεσματικά. (Cattaneo, Bonini, & Rauseo, 2021.)
Η μελέτη DIGAM (Digitalization in Vocational Education) διερεύνησε πώς η ψηφιοποίηση επηρεάζει τη μάθηση και την ανάπτυξη δεξιοτήτων στην επαγγελματική εκπαίδευση. Η μελέτη διαπίστωσε ότι η ψηφιοποίηση προσφέρει πολυάριθμες παιδαγωγικές ευκαιρίες, όπως πιο ευέλικτη μάθηση, διδασκαλία και καθοδήγηση. Οι εκπαιδευτικοί τόνισαν τα οφέλη από τη χρήση εφαρμογών βίντεο, εικόνας και προσομοίωσης στη διδασκαλία τους, καθώς και τη βελτιωμένη προσβασιμότητα και ποιότητα του εκπαιδευτικού υλικού. Ωστόσο, παρά αυτές τις εξελίξεις, ο αντίκτυπος της ψηφιοποίησης στις καθημερινές πρακτικές εργασίας εντός των δικών τους οργανισμών παραμένει εκπληκτικά περιορισμένος. (Koramo, Brauer, & Jauhola, 2018.)
Συμπερασματικά, ενώ οι εκπαιδευτικοί επαγγελματικής εκπαίδευσης είναι το κλειδί για την προώθηση του ψηφιακού μετασχηματισμού στην εκπαίδευση, αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις που απαιτούν τόσο προσωπική δέσμευση όσο και θεσμική υποστήριξη. Το μέλλον της επαγγελματικής εκπαίδευσης εξαρτάται από το πόσο καλά αντιμετωπίζονται αυτές οι προκλήσεις, διασφαλίζοντας ότι οι εκπαιδευτικοί όχι μόνο διαθέτουν τις απαραίτητες ψηφιακές δεξιότητες, αλλά υποστηρίζονται επίσης στη συνεχή επαγγελματική τους ανάπτυξη.
Παραπομπές:
Alanko-Turunen, M., Heinilä, H., & Vainio, V. (2024). Digitalisoituvien käytänteiden kehittäminen ammatillisessa koulutuksessa–digitalisaatiota ja tunteita yhteensovittamassa. (Ανάπτυξη ψηφιακών πρακτικών στην επαγγελματική εκπαίδευση – ενσωμάτωση ψηφιοποίησης και συναισθημάτων) Έρευνα eSignals 5(1).
Cattaneo, AA, Bonini, L., & Rauseo, M. (2021). Ο «Ψηφιακός Διαμεσολαβητής»: Ένα Εκτεταμένο Προφίλ για τη Διαχείριση του Ψηφιακού Μετασχηματισμού των Ελβετικών Επαγγελματικών Σχολών. Digital Transformation of Learning Organizations, 169-187.
Harteis, C. (Επιμ.). (2017). Ο αντίκτυπος της ψηφιοποίησης στον εργασιακό χώρο: Μια εκπαιδευτική άποψη (Τόμος 21). Πηδών.
Herrero, C., Villar Onrubia, D., Cosgrove, J., Kluzer, S., Centeno, C., Castaño Muñoz, J., Romero Rodríguez, S., Moreno Morilla, C., Weikert García, L., Arroyo Sagasta, A., Zubizarreta Pagalday, A., Wisniewski, D. και Fabe, N., Εργαστήριο Digital Transformation of Vocational Education and Training (VET), Γραφείο Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Λουξεμβούργο, 2024, doi:10.2760/94528, JRC138603.
Koramo, M., Brauer, S., & Jauhola, L. (2018). Digitalisaatio ammatillisessa koulutuksessa. (Ψηφιοποίηση στην επαγγελματική εκπαίδευση) Φινλανδική Εθνική Υπηρεσία για την Εκπαίδευση, εκθέσεις και μελέτες 2018:9.
Sánchez-Prieto, J., Trujillo-Torres, JM, Gómez-García, M., & Gómez-García, G. (2021). Παράγοντες συμβάντων στη βιώσιμη ανάπτυξη της ψηφιακής ικανότητας διδασκαλίας σε εκπαιδευτικούς διπλής επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης. European Journal of Investigation in Health, Psychology and Education, 11(3), 758-769.
